Pwy sydd yn medru hawlio Taliad Annibynnol Personol (TAP)?

Er mwyn hawlio’r Taliad Annibynnol Personol (TAP), rhaid i chi fod yn:

• Yn 16 neu’n hŷn
• O dan 65 neu’n iau nag oedran pensiwn – beth bynnag sy’n uwch
• Cwrdd â’r meini prawf o ran preswylio a bod yn bresennol
• Yn cwrdd ag amodau'r cyfnod cymhwyso, a
• Llwyddo yn y prawf byw’n ddyddiol neu symudedd

Os ydy’ch plentyn yn iau na 16

Os yw eich plentyn o dan 16, mae modd i chi hawlio LBA iddynt. Ond efallai y bydd yr Adran Waith a Phensiynau o bosib yn gofyn iddynt hawlio TAP pan fyddant yn dathlu eu pen-blwydd yn 16 mlwydd oed. Mewn rhai ardaloedd, byddant yn medru parhau i hawlio LBA yn hytrach na TAP. Fodd bynnag, byddant yn cael eu hasesu o dan reolau’r TAP erbyn diwedd 2017.

Os ydych yn hŷn na 64

Os ydych eisoes wedi hawlio TAP erbyn eich bod yn 65, bydd angen i chi barhau i dderbyn y budd-dal ar yr amod eich bod yn cwrdd â’r amodau.

Os ydych eisoes yn hŷn na 65, nid ydych yn medru cyflwyno cais newydd am TAP. Bydd rhaid i chi hawlio Lwfans Mynychu.

Meini prawf – byw a bod yn bresennol

Er mwyn cwrdd â’r meini prawf byw a bod yn bresennol, rhaid i chi fod:

• Ym Mhrydain Fawr
• Wedi bod ym Mhrydain Fawr am 104 wythnos yn y tair blynedd ddiwethaf, a
• Yn ‘trigo fel arfer' yn y DU. Mae hyn yn golygu eich bod yn bwriadu aros yn barhaol yn y DU, Gweriniaeth Iwerddon, Ynys Manaw neu Ynysoedd y Sianel.

Mae yna rai eithriadau pan fyddwch yn medru hawlio TAP os nad ydych ym Mhrydain Fawr. Mae hyn yn medru cynnwys bod yn y Lluoedd Arfog neu os ydych i ffwrdd o Brydain Fawr dros dro.

Y cyfnod cymhwyso

Rhaid i chi:

• Cwrdd â’r meini prawf anabledd dri mis cyn bod eich cais yn dechrau, a
• Yn debygol o gwrdd â’r meini prawf anabledd am naw mis ar ôl i’ch cais i ddechrau.

Mae hyn yn golygu bod yr Adran Waith a Phensiynau yn penderfynu ar eich cais bob 12 mis, gan ystyried y 3 mis blaenorol a’r 9 mis sydd i ddilyn. Mae’n rhaid iddynt roi ystyriaeth i’r ffaith os yw eich salwch yn newid dros amser.

.

Gweithgareddau byw’n ddyddiol a symudedd

Rhaid i’r Adran Waith a Phensiynau fod yn fodlon eich bod yn cael problemau gyda gweithgareddau penodol o ran byw’n ddyddiol neu symudedd. Mae’r gweithgareddau yma fel a ganlyn:

Gweithgareddau byw’n ddyddiol

• Paratoi bwyd
• Bwyta neu yfed
• Rheoli therapi neu fonitro cyflwr iechyd
• Golchi ac ymolchi
• Rheoli anghenion mynd i’r tŷ bach neu anaymataliaeth
• Gwisgo a dadwisgo
• Cyfathrebu ar lafar
• Darllen a deall arwyddion, symbolau a geiriau
• Cysylltu wynebi wyneb gyda phobl eraill
• Gwneud penderfyniadau am eich arian a’ch cyllideb

Gweithgareddau symudedd

• Cynllunio a mynd ar deithiau
• Symud o gwmpas

Mae pob gweithgaredd yn meddu ar nifer o ddatganiadau. Os yw datganiad yn berthnasol i chi, byddwch yn sgorio pwyntiau. Bydd yr Adran Waith a Phensiynau yn penderfynu pa ddatganiad sydd yn fwyaf addas ar gyfer eich sefyllfa. Byddwch yn cael swm penodol o bwyntiau ar gyfer pob gweithgaredd, a hynny o 0 i 12.

Bydd cyfanswm y pwyntiau yr ydych yn sgorio ar gyfer pob grŵp o weithgareddau yn helpu i benderfynu a ydych yn gymwys i dderbyn TAP a faint o arian y byddwch yn derbyn.

Er mwyn derbyn yr elfen cyfradd byw dyddiol safonol, mae angen i chi sgorio cyfanswm sydd rhwng 8 ac 11 pwynt ar gyfer y gweithgareddau byw’n ddyddiol. Rydych angen 12 pwynt er mwyn sicrhau’r gyfradd uwch.

Er mwyn sicrhau'r elfen symudedd cyfradd safonol, mae angen i chi sgorio cyfanswm sydd rhwng 8 ac 11 pwynt ar gyfer y gweithgareddau symudedd. Rydych angen 12 pwynt er mwyn sicrhau’r gyfradd uwch.