Beth i wneud os yw pryderon ariannol yn effeithio ar eich iechyd meddwl

Roedd podlediad ‘Mentally Yours’ yn canolbwyntio ar arian ac iechyd meddwl ar gyfer Wythnos Ymwybyddiaeth Iechyd Meddwl. Darganfyddwch beth oedd gan Sarah Murphy, un o sylfaenwyr y gwasanaeth Cyngor Iechyd Meddwl ac Arian, i'w ddweud os yw pryderon ariannol yn effeithio ar eich iechyd meddwl.

Gyda 77% o bobl yn cyfaddef yn agored eu bod o dan straen am arian, mae’r cysylltiad rhwng iechyd meddwl ac arian yn adnabyddus.

Ydych chi'n cael trafferth gydag arian oherwydd salwch meddwl? Neu a yw eich problemau ariannol yn effeithio'n negyddol ar eich lles meddyliol?

Mae Sarah yn esbonio beth allwch chi ei wneud eich hun a sut y gall y gwasanaeth Cyngor Iechyd Meddwl ac Arian i roi'r cymorth sydd ei angen arnoch chi.

Sut i ddelio â phroblemau ariannol a all effeithio ar eich lles meddyliol

Mae penbleth amlwg o ran arian ac iechyd meddwl. Mae’r stigma sy’n ymwneud ag iechyd meddwl wedi dechrau erydu, ond os ydych yn ychwanegu problemau ariannol at hyn ac mae pobl yn llai tueddol o siarad am eu problemau.

Cyfleu eich pryderon gyda ffrindiau, teulu neu weithwyr cymorth yw'r cam cyntaf i ymdopi â'r straen y gall problemau arian ei achosi.

Mae’r ffordd yr ydym yn rheoli ein harian wedi newid gyda’r cynnydd mewn technoleg newydd. Mae'r rhan fwyaf o apiau bancio bellach yn caniatáu i chi weld eich gwariant mewn amser go iawn ac mae ganddynt nifer o offer wedi'u hymgorffori i'ch helpu i reoli'ch arian yn well.

Er enghraifft, mae apiau penodol yn rhoi'r opsiwn i chi wahanu'ch incwm i wahanol gronfeydd - fel jariau jam - sy'n eich galluogi i aseinio'ch arian yn ddiogel i rent a biliau heb ofni gorwario.

Sut y gall poeni am arian achosi cyflwr iechyd meddwl

Mae perthynas achos ac effaith rhwng arian ac iechyd meddwl, ac os nad ydych yn ymdrin â’r broblem mae tueddiad i’r sefyllfa fynd allan o reolaeth.

Er enghraifft, efallai na fydd rhai pobl erioed wedi profi problem iechyd meddwl. Yn sydyn, gallai’r person hwn gael sioc incwm fel:

• Colli swydd neu golli swydd yn y gwaith
• Perthynas yn chwalu – a nawr rhaid byw ar un incwm o gymharu â dau
• Marwolaeth yn y teulu

Gallai'r person hwn wedyn ddechrau poeni am dalu biliau, cael swydd newydd neu allu fforddio bwyd.

Gall y patrwm meddwl negyddol hwn fynd allan o reolaeth wedyn heb y cymorth a’r gefnogaeth angenrheidiol gan arwain at salwch iechyd meddwl posibl fel gorbryder ac iselder.

Sut y gall byw gyda chyflwr iechyd meddwl effeithio ar eich rheolaeth arian

Gall pobl sydd â salwch meddwl hirdymor hefyd gael eu hunain mewn trafferthion ariannol oherwydd eu cyflwr.

Er enghraifft, gallai rhywun sy'n dioddef o anhwylder deubegynol brofi cyfnod manig lle mae'r duedd i fod yn fyrbwyll iawn, a gall arian golli ei werth, gan arwain at ddyledion cynyddol.

Gall deall eich cyflwr eich helpu i reoli eich arian yn well. Darllenwch ein hawgrymiadau da ar sut i reoli eich arian yn well gyda salwch iechyd meddwl.

Beth i flaenoriaethu i dalu os ydych mewn dyled

Wrth wynebu dyledion cynyddol, mae deall beth i'w flaenoriaethu yn rhywbeth nad yw llawer o bobl yn ymwybodol ohono.

Dylech bob amser flaenoriaethu dyledion a allai effeithio ar eich bywyd yn uniongyrchol. Ceisiwch dalu dyledion bob amser a pharhau â thaliadau ar y canlynol:

• Rhent neu forgais ar eich tŷ
• Biliau trydan a nwy
• Y dreth gyngor
• Taliadau ar gar
• Siopa bwyd

Mae’r rhestr isod yn amlygu’r hyn nad yw’n flaenoriaeth i’w dalu os na allwch ei fforddio. Cyn belled nad ydynt wedi'u diogelu yn eich erbyn mewn unrhyw ffordd megis eich cartref:

• Cardiau credyd - dim ond eich statws credyd y gallant effeithio arnynt
• Benthyciadau - dim ond effeithio ar eich statws credyd
• Bil dŵr - yn ôl y gyfraith ni allwch gael eich torri i ffwrdd o'ch cyflenwad dŵr

Os ydych chi’n cael trafferth cyllidebu, defnyddiwch y cynllunydd cyllideb rhad ac am ddim i’ch helpu i reoli eich cyllideb yn well a rheoli gwariant eich cartref.

Beth yw’r opsiynau rheoli arian ar gyfer pobl â chyflyrau iechyd meddwl hirdymor?

Os yw eich cyflwr iechyd meddwl yn effeithio arnoch chi yn y fath fodd fel eich bod yn cael trafferth delio â'r system budd-daliadau, gallwch benodi person y gallwch ymddiried ynddo i hawlio'ch budd-daliadau ar eich rhan. Dysgwch fwy yma am aseinio penodai.

Os yw afiechyd iechyd meddwl hirdymor yn effeithio ar eich gallu i ddelio ag arian, ac Os ydych yn gallu gwneud penderfyniadau nawr, ond yn bryderus efallai na fydd gennych y galluedd yn y dyfodol, efallai eich bod am benodi Atwrneiaeth Arhosol.

Mae hyn yn arbennig o ddefnyddiol os oes gennych anhwylder deubegynol ac yn pryderu pan fyddwch yn mynd yn sâl efallai y byddwch yn mynd ar sbri gwario, gan eich gadael mewn trafferthion ariannol.

Mae sefydlu Pŵer Atwrnai Arhosol yn golygu os byddwch yn colli’r pŵer i wneud penderfyniadau, byddai’r person hwn yn gallu gweithredu ar eich rhan.