Sut mae sgamiau a thwyll yn ymwneud ag iechyd meddwl

Canfu ymchwil a gynhaliwyd gan y Sefydliad Polisi Arian ac Iechyd Meddwl fod pobl sydd wedi profi anawsterau iechyd meddwl deirgwaith yn fwy tebygol na gweddill y boblogaeth o fod wedi dioddef sgam ar-lein. Gallai pobl sy’n profi anawsterau iechyd meddwl fod mewn perygl o gael eu twyllo ac o bosibl fod yn darged ar gyfer sgamio oherwydd efallai fod ganddynt: 

• anhawster i wneud penderfyniadau, 
• mwy o fyrbwylltra, 
• profiad o ynysu, 
• pwysau ac anawsterau ariannol,
• mwy o ymgysylltu ar-lein,
• llai o egni neu gymhelliant,
• amharodrwydd i roi gwybod am sgam. 

Effeithiau iechyd meddwl yn sgil profi sgam neu dwyll 

Gall dod yn ddioddefwr sgam neu dwyll fod yn drallodus a thrawmatig i unrhyw un, ond i bobl sydd eisoes yn byw ag anawsterau iechyd meddwl, gallai effeithio’n negyddol arnynt yn ddyfnach. 

Efallai y byddwch chi'n teimlo'n ffôl eich bod chi wedi cwympo am sgam, er gwaethaf cymryd pob rhagofal neu gredu na fyddech chi'n agored i niwed. Fodd bynnag, yn ôl Ofcom, mae rhan o becyn cymorth sgamiwr yn cynnwys technegau i ennill eich ymddiriedaeth ac amharu ar eich proses gwneud penderfyniadau. Mae’r rhain yn cynnwys: 

• Cyswllt cyson a negeseuon at ddioddefwyr, 
• Adrodd hanesion caledi, 
• Rhoi elw i ddioddefwyr ar eu buddsoddiad cychwynnol, 
• Bod yn swynol,
• Pwysleisio sensitifrwydd amser (h.y. gweithredu'n gyflym neu golli allan). 

Os ydych wedi cael eich twyllo unwaith o’r blaen, mae’n bosibl y cewch eich targedu eto. Canfu Ofcom fod dieithriaid wedi cysylltu â 29% o ddioddefwyr yn amlach ers eu profiad, a sylwodd 38% ar swm uwch na’r arfer o gynnwys amheus ar wefannau y maent yn ymweld â nhw ers eu profiad. Gall hyn fod oherwydd bod dioddefwyr yn cael eu rhoi ar restrau o dargedau y gellir eu rhannu rhwng sgamwyr. 

O waith ymchwil teimlai pedwar o bob deg o ymatebwyr a oedd wedi dioddef sgamiau ar-lein eu bod wedi profi effaith negyddol fawr ar eu hiechyd meddwl. 

Os ydych wedi dioddef sgamio, gallwch deimlo ystod eang o emosiynau a meddyliau a all ddylanwadu ar eich ymddygiad - gall y rhain hefyd newid dros amser, megis: 

• yn ddig neu dan straen,
• cywilydd neu embaras,
• yn drist neu'n isel, 
• amharodrwydd i dderbyn mai sgam ydoedd, 
• teimlo mai eich bai chi ydoedd, 
• cael trafferth cysgu, 
• teimlo'n anniogel neu eisiau tynnu'n ôl, 
• yn poeni neu'n poeni y gallai ddigwydd eto, 
• amharod i ymgysylltu â phobl neu sefyllfaoedd fel y digwyddiad sgamio, 
• ymdeimlad o golled neu frad tuag at y sgamiwr y gallech fod wedi ymddiried ynddo, 
• colli hyder neu osgoi sefyllfaoedd sy'n eich atgoffa o'r digwyddiad. 

Os ydych chi wedi dioddef sgam ar-lein, mae’n bwysig cofio pa mor gyffredin ydyn nhw, a pha mor soffistigedig yw tactegau sgamwyr. 

Os ydych wedi cael eich twyllo, mae’n bwysig nid yn unig adrodd amdano ond hefyd ceisio cymorth i chi’ch hun, boed hynny’n estyn allan at berson dibynadwy neu’n ceisio cymorth gan eich meddyg teulu neu gwnselydd. 

Mae Cymorth i Ddioddefwyr hefyd yn cynnig cymorth emosiynol ar ôl dod yn ddioddefwr trosedd. 

Cymorth i Ddioddefwyr: 08 08 16 89 111 (24 awr y dydd, 365 diwrnod) neu gallwch gyflwyno cais am gymorth